LOKMAN HEKİM |
Şifalı Bitkiler |
Sağlıklı Yaşam |
Mineraller |
Vitaminler |
Hastalıklar |
İlk Yardım |
- Hurma -
(Phonix dactyfora) |
Bilinen en eski bitki çeşitlerinden biri olan hurma, günümüzde lezzetinin yanı sıra besleyici özelliği nedeniyle de tercih edilen bir besindir. Her geçen gün keşfedilen faydaları hurmayı, hem gıda hem de ilaç olarak kullanılan bir besin haline getirmiştir. Potansiyel sağlık faydaları ve zengin hayati besinleri barındırması hurmaları hemen hemen ideal bir gıda haline getiriyor Hurma ağacının ömrü yaklaşık 150 yıldır. Hurma (Phoenix dactylifera), palmiyegiller (Arecaceae) familyasından dekoratif yapraklıbir palmiye türüdür. Palmiyeler gibi tropikal, ılıman ve çöl ikliminin görüldüğü yerlerde yetişir. Türkiye'de meyveleri tam olgunlaşmamaktadır. Medine hurması, dünyanın en meşhur hurmalarındandır. Doksan dokuz çeşidinin olduğu söylenir. Bunlar içinde en meşhuru ise Acve hurmasıdır. Acve hurmasının yenildiğinde yanıksı bir koku ve tadı vardır.1 adet hurma yaklaşık 15 kaloridir. 100 gr hurmada, ortalama 260 kalori vardır. Bu değer, kayısı ve şeftalide 52, muzda 97 ve portakal’da 48’dir. Şeker oranı taze hurmalarda % 60–65 kurumuş hurmalarda ise %75–85 civarındadır. Şeker oranını ayarlayan tek meyvedir. Hurmada insan vücuduna hareket ve ısı enerjisi kazandıran, vücutta parçalanıp kullanılması kolay olan bir şeker türü bulunmaktadır. Üstelik bu şeker kan şekerini hızla yükselten glikoz değil, meyve şekeri fruktozdur. Hurma içerik olarak çok çeşitli vitamin ve 15 farklı minerale sahiptir. Şeker, lif, yağ ve proteinler açısından da çok zengindir. Hurmada; sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum, demir, kükürt, fosfor ve klor da bulunmaktadır. Hurma ayrıca A vitamini, betakaroten, C, B1, B2, B3 ve B6 vitaminlerini de içerir. 1 adet hurma yaklaşık 15 kaloridir.Dişlerin çürümesini önleyen flor ve bağışıklı sistemini güçlendirerek kanser önleyici işlevi olan Selenyum gibi minerallerde hurmada bulunuyor Uzmanlar hurmanın aç karnına yenilmesinin daha sağlıklı olduğunu belirtiyor. Bunun yanı sıra kabuklarında ve çekirdeğinde de bol miktarda vitamin olduğunu söyleyerek, çekirdeğinin de emilmesini tavsiye ediyorlar. Her şeyin olduğu gibi hurmanın da fazla yenmemesi gerekiyor. HURMANIN FAYDALARI Hurma insan vücudunun sağlıklı ve zinde kalabilmesi için hayati önem taşıyan 10'dan fazla element içermektedir. Bu nedenle günümüzde bilim adamları, insanın sadece hurma ve suyla yıllarca yaşayabileceğini belirtmektedirler. Bu konuda tanınmış uzmanlardan biri olanV. H. W. Dowson ise, bir hurma ve bir bardak sütün, bir insanın günlük besin ihtiyacını karşılamaya yeteceğini söylemektedir Hurmanın, özellikle hamile ve doğum yapan kadınlar için önemi ve faydaları, bugün bilimsel olarak da bilinmektedir. Hurma içerdiği %60–65 oran ile en çok şeker içeren meyvelerden biridir. Doktorlar, hamile kadınlara doğum yaptıkları gün meyve şekeri içeren yiyecekler verilmesi gerektiğini belirtmektedirler. Bunun amacı, annenin zayıf düşen vücuduna enerji ve canlılık kazandırmak, aynı zamanda da yeni doğan bebeğe gerekli olan sütün oluşabilmesi için, süt hormonlarını harekete geçirmek ve anne sütünü çoğaltmaktır. Hurmada bulunan oksitosin, doğumu kolaylaştırır ve anne sütünün salgılanmasını başlatır. (Oksitosin beyinde salgılanan doğum sancılarını başlatan bir hormondur. Doğum öncesi vücudun tüm hazırlıkları bu hormon sayesinde başlar. Hormonun etkisi ana rahmini oluşturan kaslarda ve anne sütünün salgılanmasını sağlayan kas yapısındaki hücrelerde görülür. Doğum esnasında ana rahminin etkili olarak kasılması doğumun gerçekleşebilmesi için son derece önemlidir.) Oksitosin de, rahmi oluşturan kasların çok güçlü bir şekilde kasılmasını sağlar. Doğum sırasında meydana gelen kan kaybı, vücut şekerinin düşmesine sebep olur. Hurma vücuda tekrar şeker girişinin sağlanması açısından önemlidir ve tansiyon düşmesini de engeller. Hurmanın besleyici oranının gücü, içerdiği uygun mineral dengesinden kaynaklanmaktadır. Hurmada, hamilelikte kadınların alması gereken bir B vitamini olan folik asit bulunmaktadır. Folik asit (B9), vücutta yeni kan hücresi yapımında, vücudun yapı taşı olan amino asitlerin yapımında ve hücrelerin yenilenmesinde önemli görevler üstlenen bir vitamindir. Bu yüzden hamilelikte folik asit ihtiyacı belirgin şekilde artar ve günlük ihtiyaç iki katına çıkar. Folik asit seviyesi yetersiz olduğunda yapısal olarak normalden büyük, ancak işlevleri düşük alyuvar hücreleri meydana gelir ve kansızlık belirtileri ortaya çıkar. Özellikle hücre bölünmesinde ve hücrenin genetik yapısının oluşmasında önemli rol oynayan folik asit, hamilelik sırasında gereksinimi iki katına çıkan tek maddedir. Hurma da, folik asit açısından çok zengin bir besin türüdür. Hurmanın içerdiği demir, kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobin sentezini kontrol eder ve bu da hamilelikte kansızlığın engellenmesini ve bebeğin gelişimi için hayati önem taşıyan kandaki alyuvarlar dengesinin uygun hale gelmesini sağlar. Çok fazla demir içermesi sebebiyle, bir insan günde 15 tane hurma yiyerek vücudunun demir ihtiyacını karşılayabilir ve demir eksikliğinden kaynaklanan rahatsızlıklardan korunmuş olur. Öte yandan hamilelikte meydana gelen uzun süreli bulantı ve fiziksel tepkimeler nedeniyle potasyum eksikliği açığa çıkar ve bu durumda da potasyum takviyesi yapılması gerekir. Hurmada bol miktarda bulunan potasyum bu açıdan büyük önem taşıdığı gibi, vücuttaki su dengesinin korunmasında da son derece etkilidir. Bununla beraber vücut sıvıları için uygun alkalik özelliği sağlar. Zehirli vücut atıklarını dışarı atması için böbrekleri uyarır. Yüksek kan basıncını düşürmeye yardım eder ve sağlıklı deri oluşumunu sağlar. Ayrıca potasyum, beyne oksijen gitmesine de yardımcı olarak berrak düşünebilmeyi sağlar. Hamilelikte A vitaminine olan ihtiyaç da artar. Hurma, içindeki A vitamini sayesinde, görme gücünü ve vücut direncini artırır, kemik ve dişlerin güçlenmesini sağlar. Sindirim Sistemi Bazı ülkelerde halk arasında mide ülserlerinin tedavisinde hurma kullanılmaktadır. Yapılan araştırmaya göre, hurma farelerde mide ülseri şiddetini azaltmıştır. Mide astarında hurmanın koruyucu bir görev yaptığı ve insanlarda da uygun olabileceği sonucuna varılmıştır. Araştırma göstermiştir ki farelerin mide ve bağırsak sistemi hurma verildiğinde hızlanmıştır. Hurmalardaki şeker ve melatonin içeriği bağırsak sisteminin hızlandırmasına etki olmaktadır. Hurma, çam fıstığıyla yenirse karaciğeri temizler ve kuvvetlendirir. Aynı zamanda safra taşını da yok eder. B1, B2 vitaminlerinin bir arada bulunmasından dolayı karaciğeri kuvvetlendiriyor. Kişi ishal olduğu ve kustuğu zaman vücut çok su, tuz, potasyum, sodyum ve glikoz kaybeder. Hurmada ise bu unsurlardan bol miktarda bulunur. Böyle durumlarda hurma suyu hazırlanır. Ondan yeterli miktarda alınırsa kaybedilen minareller ve güç telafi edilmiş olur Hurmayı düzenli yemek aynı zamanda basuru da engeller. Basuru olanlara da şiddetinin hafiflemesine yardımcı olur. Taze hurmadan yapılan şurup karın ağrılarına ve mide kramplarına iyi gelir. Vücut Gelişimi Yapılan bir araştırma, hurmaların meyvesi ve çekirdeklerinden elde edilen özün, bir antibiyotiğin (gentamicin) neden olduğu böbrek hasarını azaltmada etkisi olduğu ortaya çıkardı. Bilim adamları hurmalardaki antioksidan (E Vitamini, askorbik asit ve melatonin) bileşiklerin bu korumayı sağladığını öne sürüyorlar. Süt ile beraber yenirse yaşlılara güç verir Hurmada bulunan kalsiyum ve fosfat ise, iskelet oluşumu ve vücudun kemik yapısının dengelenmesi için çok önemli elementlerdir. Hurma, içerdiği bol fosfor ve kalsiyum ile kemik zayıflığına karşı bünyeyi korur ve bu hastalıkların azaltılmasına yardım eder. Sırttaki ağrıları, soğuktan meydana gelen mafsal ağrılarına, kemik hastalıklarına iyi gelir Diğer meyveler genellikle protein açısından yetersizdir, ancak hurma protein de içermektedir. Bu özelliği sayesinde vücudun hastalıklara ve enfeksiyonlara karşı korunmasını sağlar, hücreleri yeniler ve vücut sıvısını dengeler. Kalori değerinin çok yüksek olması sebebiyle hastalıktan güçsüz düşmüş ya da yorgun olan kimseler için özellikle çok faydalıdır Klasik tıp uygulamalarında hurma afrodizyak(bademle yenir) olarak da kullanılır. Hurma palmiyesi poleni bazı ülkelerde iktidarsızlık için kullanılır. Deney hayvanlarında yapılan araştırmalara göre hurma özleri sperm sayısı ve hareketliliğini artıyor. Sırttaki ağrıları giderir. Kanser Hurma, betakaroten açısından da son derece zengindir. Betakarotenin hücrelere saldıran molekülleri kontrol altına alarak, kanseri önleyici özelliği vardır. Bedevilerin çölün kavurucu güneşine rağmen, cilt kanserine tutulmadıkları dikkate alınarak yapılan araştırmalarda, hurmada, kanseri önleyici madde bulunduğu anlaşılmıştır. Sinir Sistemi Bilim adamları hurmanın stres ve gerginliği giderici etkisine de dikkat çekmektedirler. Zihni ve sinir sistemini dinlendirir. Berkeley Üniversitesi uzmanlarının yaptığı araştırmalar, sinirleri güçlendiren B1 ve B6 vitamininin ve kasların çalışmasında önemli rol oynayan magnezyum mineralinin hurmada yüksek miktarda bulunduğunu ortaya koymuştur. Sinir vitamini diye adlandırılan B6, stresli ve gergin yaşantısı olanlara sabah, öğle ve akşam saatlerinde üçer adet hurma yemesi son zamanlarda tıp adamlarınca tavsiye edilmektedir. Hurma ayrıca içerdiği magnezyum ile böbrekler için de son derece önemlidir. Bir insan günde 2–3 tane hurma yiyerek vücudunun magnezyum ihtiyacını karşılayabilir. Hurmada bulunan fosfor, beynin ihtiyaçlarını karşılar. Beden ve zihin yorgunluğunu giderir. Yüz ve göz felcine, göz hastalıklarına, soğuktan meydana gelen mafsal ağrılarına, kemik hastalıklarına iyi gelir. Yüz felcini önler. Meyve şekeri içerdiği için, sanılanın aksine şişmanlatmaz. Yoğun tempo yüzünden kendini yorgun ve bitkin hissedenler bol bol taze hurma yemelidir. Yaramaz çocuklar için hurma: Çok hareketli, afacan çocuklara da hurmanın faydalı olduğu söyleniyor. Hurmada sinirleri sakinleştirici bir özellik var. Bunun için çok hareketli ve afacan çocuklara sabah aç karına bir iki hurma yedirmek faydalı olacaktır Solunum Sistemi Meyve olarak en iyi göğüs ilacı hurmadır. Öksürüğü kurutur, balgamı söktürür, boğaz ağrısı ve bronşite iyi gelir. Kalp - Damar İsrail'de yapılan bir araştırmada, elma ve hurmanın yararları karşılaştırıldı. Hurmanın lif, mineral ve fenol açısından zengin olduğunu söyleyen bilim adamları, elmada daha fazla bakır ve çinko bulunduğunu, buna karşılık hurmada sodyum, potasyum, magnezyum, kalsiyum ve demir miktarlarının elmadan iki kat fazla olduğunu belirttiler. Bilim adamları, düzenli yenilmesi halinde kalp ve damar hastalıkları riskini azaltan bu meyvelerin içindeki yararlı maddelerin daha çok kabuklarında bulunduğunu kaydettiler. Kahve ve yağ kandaki kolesterolün yükselmesinde etkendirler. Araplar bol miktarda kahve yerler ve araştırmalarda Araplarda bu hastalıktan eser olmadığı ortaya çıkmıştır. Bunun nedenin araştıran uzmanlar, Arapların kahve ve diğer içeceklerin yanında mutlaka hurma yediklerini öğrenmişler. Bu çalışmalara göre hurma kolesterole geçit vermiyor. Kanamaları durdurur, kanı temizler ve tansiyonu düzenler Böbrekler Böbreklerin yıkanmasına da yardım ederek böbreklerin daha iyi çalışmasını sağlar. Mesane ve böbrek iltihabını giderir. Hurmanın suyu böbrek taşlarının parçalanmasında çok faydalıdır. Yapılan bir araştırma, hurmaların meyvesi ve çekirdeklerinden elde edilen özün, bir antibiyotiğin (gentamicin) neden olduğu böbrek hasarını azaltmada etkisi olduğu ortaya çıkardı. Bilim adamları hurmalardaki antioksidan (E Vitamini, askorbik asit ve melatonin) bileşiklerin bu korumayı sağladığını öne sürüyorlar. -6-7 hurma parçalanarak bir bardak suya konur birkaç saat sonra süzülür ve ısıtarak günde iki defa içilir. Bu 15 gün yapılırsa böbrek taşlarını yok eder. Göz ve Kulak A vitamini içeren hurma, gözleri kuvvetlendiriyor. Bazı kaynaklarda hurma yiyenlerde özellikle gece körlüğü ve diğer göz zafiyetlerinin olmayacağı bilgisi yer alır. Hurmanın, göz sinirlerini kuvvetlendirici etkisi de bulunuyor. Yaşlılıkta oluşan kulak uğultusu, duyma zafiyeti gibi kulak rahatsızlıklarında da faydalıdır Cilt ve Yaralar Saf hurma, cildi beser. Hamilelik ve güneş lekelerini yok eder. Vücuttaki yara ve iltihaplara hurma, hakiki zeytinyağı ile krem kıvamına getirilip sürüldüğünde fayda sağlar. Bir araştırma hurma palmiyesi özünün, kırışıklık giderici etkileri olduğunu ortaya koydu. Bunun nedeniyse hurma palmiyesi özündeki bitki hormonlarıdır. Araştırmaya göre içeriğinde %5 hurma palmiyesi özü bulunan kremi kullanan kadınların göz çevrelerindeki kırışıklık yüzeyi ve derinliği azaldı. Kirpikleri çoğaltır. Kaynamış suyu ile saçlar yıkanırsa koyulaştırır. Cerahatleri iyi eder. Lapa yapılıp yakı gibi üzerine uygulanır. Diş etlerini onarır. HURMA ÇEKİRDEĞİ İLAÇTIR Hurma çekirdeği, hurmanın içinde sert yapılı, hurmanın bir parçasıdır. Hacmi hurmasına göre değişir. Hurma çekirdeği kıtmir denen ince bir zarla kaplıdır. Ortasından uzunlamasına bir yarık vardır. Bu yarığa uhdut denir. Yarığın içinde ince bir ipçik vardır buna da fetil denir. Çekirdeğin sırt kısmında da bir nokta bulunur bu noktaya da nakîr denir. Hurma uzmanları hurma cinsini tayin etmede hurmanın kendisine değilde çekirdeğine itimat ederler. Yani arkasındaki noktadan ve yarığın şeklinden hurmanın cinsinin ne olduğu tam olarak belli olur yoksa meyvesi insanı yanıltabilir Hurma çekirdeğinden hamileliği önleyici ilaçlar üretilmektedir. Bu konuda Kahire üniversitesi eczacılık fakültesinde bir dizi araştırma ve inceleme yapılmaktadır. Bir dizi araştırmadan sonra hurma çekirdeğinin bazı kimyevi ilaçların yerine prostat kanseri tedavisinde de kullanılabileceği ortaya çıkmıştır. Hurma çekirdeği, karın şişliklerine ve bağırsak gazlarına ve toksinlere karşı ilaçtır. Çekirdek parçalanarak su ile iyice kaynatılır da içilirse böbrek ve safra taşları olan hastalara faydalıdır. Hurma çekirdeğinden öğütülmüş bir fincan kahve, zihin açıcı, dinlendirici, sinir bozukluğu ve strese iyi gelir. Stresli ve gergin yaşantısı olanlara sabah, öğle ve akşam saatlerinde üçer adet hurma yemesi son zamanlarda tıp adamlarınca tavsiye edilmektedir. Hurma çekirdeğinden tıbbi sabun üretilir. Bu sabun mantar tedavisinde ve mikrop kırıcı olarak kullanılır. Hurma çekirdeği, hayvan yemi olarak kullanır ve çok etkilidir. Mesela denemeler ve incelemeler göstermiştir ki öğütülen hurma çekirdeği % 15 nispetinde tavuk yemine katılınca tavuklardaki gelişme daha sağlıklı olmuştur. Hem de hiçbir yan etkisi ve zararı olmadan. Hurma çekirdeği, yakılarak sürme gibi göze çekilirse göz çapaklarına iyi gelir, kirpikleri uzatır. |